Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi BETAM tarafından hazırlanan analizde pandemi sonrasında ülkenin her bölgesinde konut balonu oluştuğu ve bu balonların önemli bir kısmının sıkı para politikası ile sönmeye başladığını gösterdi.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi, Betam, Dr. Gökhan Güneş tarafından hazırlanan "Türkiye’de konutta fiyat balonları" başlıklı araştırma notunu yayımladı.
Bu araştırmada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 2010 Ocak-2025 Mart arasında bölge düzeyinde yayınladığı konut fiyat endekslerini enflasyondan arındırarak incelendi.
Analiz, pandemi sonrasında ülkenin her bölgesinde konut balonu oluştuğunu ve bu balonların önemli bir kısmının sıkı para politikası ile sönmeye başladığını gösterdi.
Raporda, "TCMB’nin takip ettiği 19 bölgenin verilerine göre sadece Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan (TRA) içeren ve Malatya, Elâzığ, Bingöl, Tunceli, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri (TRB) içeren bölgelerde konut balonunun devam ettiği, diğer bölgelerde ve ülke genelinde ise konut balonlarının söndüğü söylenebilir" ifadeleri yer aldı.
Veriler bölgeler incelendiğinde 2010 Ocak-2025 Mart arasında toplamda 23 kez balon oluştuğunu ortaya koydu. Analiz edilen dönemdeki balon sayıları incelendiğinde en fazla balonun üç kez olmak üzere İstanbul'da olduğunu gösterdi. Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye bölgelerinde iki kez balon görülürken diğer bölgelerde birer adet konut balonu gözlemlendi.
Pandemiden sonra bütün bölgelerde balon oluştu
Pandemiden sonra bütün bölgelerde ve ülke genelinde balon oluştuğu görüldü. Bu dönemde konut balonları farklı zamanlarda ortaya çıktı ve söndü. En erken balonlar 2021 Nisan’da Antalya, Burdur ve Isparta bölgesi ve Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesindeortaya çıkmıştır. Balonlar en erken 2023 Ağustos’ta İstanbul, Bolu, Kocaeli, Sakarya, Yalova ve Düzce bölgesi (TR42) ve Adana ve Mersin bölgesinde (TR62) söndü.
En büyük balon Adana ve Mersin’de görüldü
En büyük beş konut balonu sırasıyla 2021 Ağustos-2023 Ağustos arasında yüzde 112,7 ile Adana ve Mersin’de, 2021 Kasım-2023 Kasım arasında yüzzde 111,8 ile Ankara’da, 2021 Haziran-2024 Ocak arasında yüzde 110,4 ile Aydın, Denizli ve Muğla'da, 2021 Eylül-2024 Temmuz arasında yüzde 105,3 Konya ve Karaman’da ve 2022 Şubat-2024 Ocak arasında yüzde 100,2 ile Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ'da görüldü.
Analizde sonuç olarak, "2010 Ocak-2025 Mart arasındaki reel konut fiyatlarını inceleyen bu araştırma notu pandemiden sonra ülkemizin tüm bölgelerinde konut balonlarının oluştuğunu göstermektedir. Bu balonların takibi iktisadi politika tasarlamak için kritik bir öneme sahiptir. Araştırma notundaki analiz konut balonlarının oluşmasını engellemede ya da oluşan balonların sönmesinde faiz politikasının etkili olabileceğini ima etmektedir.
TCMB’nin sıkı para politikası uygulamaya başlamasıyla konut balonlarının sönmeye başladığını görülebilir. Ülke genelindeki konut balonu 2023 Mayıs ayında tepe noktasına ulaşmıştır. Bölge bazındaki değerlendirmeye göre 2020 ve sonrasında oluşan 21 konut balonunu değerlendirildiğinde bunların 14 tanesinin 2023 Mayıs veya Haziran’da tepe noktasına ulaştığı ve sönmeye başladığı görülebilir. Bu gözlem faiz politikasının konut balonlarını engelleme konusunda ne kadar etkili olabileceğini göstermektedir" değerlendirmesi yapıldı.
Yorum yapabilmek için giriş yapmış olmalısınız.
